Keyingi yillarda xalqaro maydonda noodatiy jarayon kechmoqda. Buni jahon sahnida sodir bo‘layotgan ziddiyatlar zanjiri hamda globallashuv jarayonining shiddatli tus olayotgani bilan xarakterlash mumkin. Mana shunday murakkab bir davrda O‘zbekistonning, qo‘shni davlatlarning yuritayotgan ochiq va pragmatik tashqi siyosati dunyo yetakchilari uchun jozibadorlik kasb etmoqda. Buni “Markaziy Osiyo +” formatidagi sammitlarining ortib borishida yaqqol ko‘rishimiz mumkin.
Ayni kunlarda yana dunyo hamjamiyatining nigohi O‘zbekistonga qadalgan. Samarqandda “Markaziy Osiyo - Yevropa Ittifoqi” birinchi sammiti bo‘lib o‘tmoqda. Tahlilchilar sammit yurtimizda o‘tishining o‘ziga xos jihatlariga ham e’tibor qaratib, bir nechta argumentlar keltirishmoqda.
Birinchidan, O‘zbekiston Markaziy Osiyoning hamma davlati bilan umumiy chegaraga ega yagona davlat. Shu bilan birgalikda mintaqadagi barcha davlatlar bilan kuchli diplomatik munosabatlar ega.
Ikkinchidan, O‘zbekiston mintaqadagi aholisi eng ko‘p davlat. Bu o‘z-o‘zidan eng katta ishchi kuchiga ega ekanligimizni ham anglatadi.
Uchinchidan, keyingi yillarda iqtisodiy ko‘rsatgichlari stabil o‘sayotgan va bu o‘sishni davom ettirish uchun katta potensialga ega.
Shuning uchun ham “Kelajakka sarmoya kiritish” shiori ostida o‘tayotgan sammit xalqimiz farovonligi, ijtimoiy-iqtisodiy istiqboli uchun ham hayotiy ahamiyatga ega.
Markaziy Osiyo muammolar girdobida qolib kelgan kechagi mintaqa emas, bugun hududda muhit butunlay o‘zgargan. Sammit yanada yangi imkoniyatlar yaratadi. Yevropa Ittifoqi 27 a’zo davlatdan iborat, dunyodagi eng yirik bozorlardan hisoblanadi. U nafaqat iqtisodiy qudrat, balki huquqiy, texnokrat va ekologik standartlarni belgilaydigan global platforma sifatida ham tan olingan.
O‘z navbatida O‘zbekistonning Yevropa Ittifoqi bilan iqtisodiy hamkorligida keyingi yillarda katta o‘sish kuzatilgan. Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi taqdim etgan ma’lumotlarga ko‘ra, 2017-2024 yillar davomida O‘zbekistonning YEI mamlakatlari bilan tovar aylanmasi hajmi 2,4 barobar - 2,6 mlrd dollardan 6,4 mlrd dollargacha o‘sgan. 2024 yilda eksport hajmi 2023 yilga nisbatan 26,9%ga o‘sgan.
Bundan tashqari, mamlakatimizda Yevropa kapitali ishtirokidagi korxonalar soni mingdan ortiqni tashkil qilib, investitsiya loyihalari hajmi esa 30 milliard yevroga yetgan. Raqamlardan ham ko‘rinib turibdiki, Yevropa Ittifoqi O‘zbekistonning yirik hamkoriga aylanib ulgurdi.
Ayni Samarqand sammitida investitsiyaviy hamkorlikni kengaytirish va tovar ayirboshlashni ko‘paytirish, innovatsiyalar, "yashil" energetika, tog‘-kon, qishloq xo‘jaligi, transport, logistika va raqamlashtirish sohalarida qo‘shma dastur va kooperatsiya loyihalarini ilgari surish, madaniyat, turizm, fan, ta’lim va boshqa ustuvor yo‘nalishlarda faol almashinuvlarni davom ettirish masalalari diqqat markazida bo‘ladi.
Bunday keng tarmoqlarni qamrab olgan katta masshtabdagi muzokaralar mamlakatimizga yirik investitsiyalar oqimini olib kelishi va aholining turmush farovonligini ta’minlashga ulkan hissa qo‘shishi tabiiy.
Shuningdek, Markaziy Osiyo davlatlari yetakchilari va Yevropa Ittifoqining asosiy institutlari rahbarlari bugun o‘z ishini boshlaydigan Samarqand xalqaro iqlim forumining yalpi majlisida ishtirok etishi reja qilingan.
Iqlim o‘zgarishi oqibatida yuzaga kelayotgan muammolar inson genetikasiga juda katta salbiy ta’sir ko‘rsatishni boshladi. Shuning uchun iqlim masalasi endi dunyo hamjamiyati kun tartibidan tushmaydi. Tabiatni asrash, yashil energetika, yashil iqtisodiyot singari masalalar bir yoki bir nechta davlat zimmasidagi masala emas. Bunga global miqyosda yechim izlash, hamjihatlikda ish olib borish talab etiladi.
Umuman olganda, Samarqand sammiti O‘zbekiston uchun nafaqat diplomatik yutuq, shu bilan birga, iqtisodiy, ijtimoiy va ekologiya sohalarda ham rivojlanishimizga zamin yaratadi. Yurtimizning Yevropa bilan aloqalari sifat jihatidan yangi bosqichga ko‘tariladi.
Qizilgul QOSIMOVA,
Oliy Majlis Qonunchilik palatasi deputati,
O‘zbekiston XDP fraksiyasi a’zosi.