Кейинги йилларда халқаро майдонда ноодатий жараён кечмоқда. Буни жаҳон саҳнида содир бўлаётган зиддиятлар занжири ҳамда глобаллашув жараёнининг шиддатли тус олаётгани билан характерлаш мумкин. Мана шундай мураккаб бир даврда Ўзбекистоннинг, қўшни давлатларнинг юритаётган очиқ ва прагматик ташқи сиёсати дунё етакчилари учун жозибадорлик касб этмоқда. Буни “Марказий Осиё +” форматидаги саммитларининг ортиб боришида яққол кўришимиз мумкин.
Айни кунларда яна дунё ҳамжамиятининг нигоҳи Ўзбекистонга қадалган. Самарқандда “Марказий Осиё - Европа Иттифоқи” биринчи саммити бўлиб ўтмоқда. Таҳлилчилар саммит юртимизда ўтишининг ўзига хос жиҳатларига ҳам эътибор қаратиб, бир нечта аргументлар келтиришмоқда.
Биринчидан, Ўзбекистон Марказий Осиёнинг ҳамма давлати билан умумий чегарага эга ягона давлат. Шу билан биргаликда минтақадаги барча давлатлар билан кучли дипломатик муносабатлар эга.
Иккинчидан, Ўзбекистон минтақадаги аҳолиси энг кўп давлат. Бу ўз-ўзидан энг катта ишчи кучига эга эканлигимизни ҳам англатади.
Учинчидан, кейинги йилларда иқтисодий кўрсатгичлари стабил ўсаётган ва бу ўсишни давом эттириш учун катта потенциалга эга.
Шунинг учун ҳам “Келажакка сармоя киритиш” шиори остида ўтаётган саммит халқимиз фаровонлиги, ижтимоий-иқтисодий истиқболи учун ҳам ҳаётий аҳамиятга эга.
Марказий Осиё муаммолар гирдобида қолиб келган кечаги минтақа эмас, бугун ҳудудда муҳит бутунлай ўзгарган. Саммит янада янги имкониятлар яратади. Европа Иттифоқи 27 аъзо давлатдан иборат, дунёдаги энг йирик бозорлардан ҳисобланади. У нафақат иқтисодий қудрат, балки ҳуқуқий, технократ ва экологик стандартларни белгилайдиган глобал платформа сифатида ҳам тан олинган.
Ўз навбатида Ўзбекистоннинг Европа Иттифоқи билан иқтисодий ҳамкорлигида кейинги йилларда катта ўсиш кузатилган. Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази тақдим этган маълумотларга кўра, 2017-2024 йиллар давомида Ўзбекистоннинг ЕИ мамлакатлари билан товар айланмаси ҳажми 2,4 баробар - 2,6 млрд доллардан 6,4 млрд долларгача ўсган. 2024 йилда экспорт ҳажми 2023 йилга нисбатан 26,9%га ўсган.
Бундан ташқари, мамлакатимизда Европа капитали иштирокидаги корхоналар сони мингдан ортиқни ташкил қилиб, инвестиция лойиҳалари ҳажми эса 30 миллиард еврога етган. Рақамлардан ҳам кўриниб турибдики, Европа Иттифоқи Ўзбекистоннинг йирик ҳамкорига айланиб улгурди.
Айни Самарқанд саммитида инвестициявий ҳамкорликни кенгайтириш ва товар айирбошлашни кўпайтириш, инновациялар, "яшил" энергетика, тоғ-кон, қишлоқ хўжалиги, транспорт, логистика ва рақамлаштириш соҳаларида қўшма дастур ва кооперация лойиҳаларини илгари суриш, маданият, туризм, фан, таълим ва бошқа устувор йўналишларда фаол алмашинувларни давом эттириш масалалари диққат марказида бўлади.
Бундай кенг тармоқларни қамраб олган катта масштабдаги музокаралар мамлакатимизга йирик инвестициялар оқимини олиб келиши ва аҳолининг турмуш фаровонлигини таъминлашга улкан ҳисса қўшиши табиий.
Шунингдек, Марказий Осиё давлатлари етакчилари ва Европа Иттифоқининг асосий институтлари раҳбарлари бугун ўз ишини бошлайдиган Самарқанд халқаро иқлим форумининг ялпи мажлисида иштирок этиши режа қилинган.
Иқлим ўзгариши оқибатида юзага келаётган муаммолар инсон генетикасига жуда катта салбий таъсир кўрсатишни бошлади. Шунинг учун иқлим масаласи энди дунё ҳамжамияти кун тартибидан тушмайди. Табиатни асраш, яшил энергетика, яшил иқтисодиёт сингари масалалар бир ёки бир нечта давлат зиммасидаги масала эмас. Бунга глобал миқёсда ечим излаш, ҳамжиҳатликда иш олиб бориш талаб этилади.
Умуман олганда, Самарқанд саммити Ўзбекистон учун нафақат дипломатик ютуқ, шу билан бирга, иқтисодий, ижтимоий ва экология соҳаларда ҳам ривожланишимизга замин яратади. Юртимизнинг Европа билан алоқалари сифат жиҳатидан янги босқичга кўтарилади.
Қизилгул ҚОСИМОВА,
Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутати,
Ўзбекистон ХДП фракцияси аъзоси.