Ўзбекистон ХДП ушбу масалани ўрганди ва муҳокама қилди
Фармацевтика соҳасини ривожлантириш, тизимдаги муаммоли масалаларни ҳал қилиш бўйича кейинги йилларда муҳим ислоҳотлар амалга оширилмоқда. “Реклама тўғрисида”ги, “Дори воситалари ва фармацевтика фаолияти тўғрисида”ги қонунларда меъёрлар аниқ белгиланган.
Бугунги кунда дори воситаларига оид рекламаларнинг кўпайиши қонун талабларига риоя қилиш заруратини оширди. Агар қонунга амал қилинмаса, дори воситалари аҳоли саломатлигига салбий таъсир кўрсатиб қўйиши мумкин. Айниқса, шифокор тавсиясисиз, турли тарғибот ва рекламаларга ишониб, дори воситаларини сотиб олиш ва истеъмол қилишга мойиллик кучайиб бораётган пайтда бу жуда долзарб масалага айланди.
Шундан келиб чиқиб, Ўзбекистон Халқ демократик партиясининг Тошкент ва Фарғона вилоят Кенгашларидаги депутатлари “Реклама тўғрисида”ги қонунда назарда тутилган дори воситаларининг рекламасига оид талабларга риоя этилиш масаласида назорат-таҳлил тадбирларини ўтказди.
Партия Марказий Кенгаши, Олий Мажлис Қонунчилик палатасидаги партия фракцияси аъзолари, мутахассислар ва жамоатчилик вакиллари иштирокида ўрганишлар натижалари “Жамоатчилик эшитуви” тартибида муҳокама қилинди.
Таъкидланганидек, Ўзбекистонда дори воситалари рекламаси “Реклама тўғрисида”ги қонун билан тартибга солинади. Қонунчиликка кўра, фармацевтика корхоналари ўз реклама кампанияларини икки йўналишда амалга оширади. Мазкур Қонуннинг 18-моддасига биноан рецепт бўйича бериладиган дори воситаларининг реклама қилинишига, уларнинг оммавий ахборот воситаларида, шу жумладан, интернетда ёки ташқарида рекламасига йўл қўйилмайди.
Бироқ ўрганишлар жараёнида, ушбу чекловларга жиддий риоя қилинмаётгани аниқланган. Хусусан, Мирзо Улуғбек, Олмазор, Яшнобод ва Янгиҳаёт туманларидаги айрим дорихоналарда рецептсиз сотилиши мумкин бўлмаган воситалар ҳақида кенг кўламли тавсиялар берилган, айрим ҳолларда ходимлар томонидан оғзаки реклама билан фуқароларни ишонтиришга уринишлар кузатилган.
Шу билан бирга, дорихона витриналарида “энг яхши восита”, “шошилманг – соғлигингизни сақланг!”, “инглиз сифатида ишлаб чиқарилган”, “кўпчилик танлови” каби баёнотлар билан тайёрланган визуал рекламалар фаол тарзда қўлланилмоқда. Ваҳоланки, бундай баёнотлар фуқаро психологиясига таъсир кўрсатиши, яъни манипулятив маркетингнинг шакли сифатида қонуннинг 6-моддасида таъкидланган “ёлғон, ошириб кўрсатувчи ва асосланмаган маълумот” сифатида баҳоланиши мумкин.
Муҳокамада сўзга чиққанлар таҳлилий маълумотлар дори воситаларининг рекламаси тартиби, сотуви борасидаги ҳуқуқий асослар аниқ ҳамда қатъий белгиланган бўлса-да, уларнинг ижросини амалда тўлиқ таъминлаш учун жамоавий ва тизимли ҳаракат зарурлигини таъкидлашди.
Бу борадаги ҳар қандай назорат ва таҳлил ишлари, аввало, фуқароларнинг соғлиги, ҳаёти ҳамда хавфсизлигини таъминлашга қаратилгани қайд этилди. Шундан келиб чиқиб, жойлардаги ўрганишлар доимий равишда давом этишига урғу берилди.
Муҳокамалар якуни бўйича мутасадди вазирлик-идоралар учун биргаликда таклиф-тавсиялар ишлаб чиқиш, барча ҳудудларда партия фаоллари, депутатлар ҳам аҳолининг кенг вакиллари иштирокида депутатлик ва жамоатчилик назорати тадбирларини кучайтиришга келишиб олинди.