Ногиронлиги бўлган шахсларнинг ижтимоий хизматдан фойдаланишини таъминлаш, уларнинг оғирини енгил қилиш, муаммоларини ҳал этишга яқиндан ёрдам бериш Ўзбекистон Халқ демократик партияси ғоя ва мақсадлари билан уйғундир.
Президентимизнинг 2025 йил 3 февралдаги “Ногиронлиги бўлган болаларга ижтимоий хизмат ва ёрдам кўрсатиш тизимини янада такомиллаштириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги қарорида “Камбағалликдан фаровонлик сари” дастури ижросини таъминлаш, ижтимоий хизмат ва ёрдам кўрсатиш кўламини кенгайтириш орқали оилаларнинг меҳнат қилиш имкониятини чекловчи сабабларни бартараф этиш юзасидан муҳим вазифалар белгиланди. Жумладан, ногиронлиги бўлган болаларнинг оила қарамоғида қолишини кафолатлаш ва ижтимоий етимликнинг олдини олиш мақсадида 2025 йил 1 мартдан бошлаб тажриба-синов тариқасида босқичма-босқич Қорақалпоғистон Республикаси, Андижон, Қашқадарё, Самарқанд, Сурхондарё ва Тошкент вилоятлари ҳамда Тошкент шаҳрида, 2025 йил 1 октябрга қадар республиканинг қолган ҳудудларида 3 ёшдан 18 ёшгача ўғил-қизлар учун давлат-хусусий шериклик асосида кундузги парвариш хизмати йўлга қўйилади.
Яна бир муҳим жиҳат, жорий йилда 40 та туманда реабилитация, соғломлаштириш ва ногиронлиги борларга қаровчиларни ўқитиш бўйича кўп тармоқли ижтимоий хизматлар марказлари ишга туширилмоқда. Бу ўз навбатида ижтимоий кўмакка муҳтож инсонлар турмуш даражасининг яхшиланишига хизмат қилади.
Ногиронлиги бўлган шахсларга “тўсиқсиз ҳаёт” яратиш долзарб масала эканини алоҳида таъкидлаш жоиз. Ногиронлиги бўлган шахсларга ишлаш ва касб-ҳунарга ўқишда тўсиқсиз муҳит яратиш учун уларнинг “меҳнатга лаёқатини белгилаш” амалиётидан воз кечилиб, ногиронлик касалликка қараб эмас, балки шахснинг мустақил ҳаракати, мулоқот қобилияти ва ижтимоий ҳаётдаги иштирокига қараб белгиланади. Шунингдек, оилавий тадбиркорликни ривожлантириш мақсадида оиласида ногиронлиги бўлган шахсларга давлат томонидан ажратиладиган имтиёзли кредитлардан фойдаланиш имкониятлари тақдим қилинмоқда.
Лекин мамлакатимиз ҳудудларида ногиронлиги бўлган шахслар ҳуқуқларини таъминлаш борасида маълум бир муаммолар ҳамон кузатилаётганидан ҳам кўз юмиб бўлмайди. Ногиронлиги бўлган шахсларни ишга қабул қилган иш берувчиларни моддий қўллаб-қувватлашнинг самарали механизмлари йўлга қўйилмагани, олий таълим муассасалари ва мактаблар бинолари ҳамма жойда ҳам ногиронлиги бўлган шахслар мустақил ҳаракатланиши учун қулай эмаслиги, таълим муассасаларида Брайл алифбосидаги дарсликлар камлиги шулар жумласидандир.
Шу нуқтаи назардан вилоят ва туманларда бино ва иншоотларни қуриш лойиҳалари ногиронлиги бўлганлар учун қулай муҳит яратилганлиги бўйича ҳам мажбурий экспертизадан ўтказилиши, жамоат транспорти, бекатлар ва чорраҳаларда улар учун тўсиқсиз муҳит яратиш чораларини жадаллаштириш ижтимоий инклюзивликни оширишга имкон беради.
Айтиш жоизки, партиямиз депутатлари ва фаоллари Фарғона вилоятида ногиронлиги бўлган шахслар ва уларнинг оила аъзоларига ижтимоий ҳуқуқларидан кенг фойдаланиши учун яқиндан ёрдам кўрсатмоқдалар. Шу билан бирга юқоридаги қарорнинг аҳамиятини жамоатчиликка етказиш, ногиронлиги бўлган болалар кундузги парвариш хизматига қай тартибда қабул қилиниши бўйича тушунтириш ишларини олиб бормоқдалар.
2025 йил 1 сентябрга қадар болаларнинг ривожланишида кузатиладиган нуқсонларни эрта аниқлаш ва ўз вақтида комплекс ижтимоий-тиббий ёрдам билан қамраб олиш, уларда ногиронликнинг олдини олиш ҳамда ногиронлиги бўлган болаларда муваффақиятли ижтимоийлашувни таъминлашга кўмаклашувчи “Болалар саломатлиги” ахборот тизимини жорий этиш масаласи ҳам диққат марказимизда турибди. Бунинг учун Тошлоқ тумани 45-Заркент округи ҳудудида рўйхатга олинган болалар учун тиббий, реабилитация, таълим, ижтимоий хизматлар кўрсатиш борасида ҳудудлардаги поликлиникалар ҳамда таълим муассасалари вакиллари билан ҳамкорликда тегишли вазифалар белгиланмоқда.
Анвархон НАБИЕВ,
халқ депутатлари Фарғона вилоят Кенгаши депутати.
«Ўзбекистон овози», 2.4.2025, №13